با دلیل، علائم و درمان بیماری سلیاک آشنا شوید - وبلاگ گوگل

به گزارش وبلاگ گوگل، بیماری سلیاک (Celiac disease) که گاهی به آن اسپروی سلیاک یا آنتروپاتی حساس به گلوتن نیز گفته می گردد وضعیتی است که در آن سیستم ایمنی بدن هنگام خوردن گلوتن، پروتئینی که در گندم، جو و چاودار یافت می گردد، به بافت های خود حمله می نماید؛ در نتیجه روده آسیب می بیند و فرد بیمار قادر به دریافت مواد مغذی غذاها نخواهد بود.

سلیاک چیست؟

به گزارش روزیاتو، بیماری سلیاک یک بیماری ژنتیکی خودایمن است؛ به این معنا که سیستم ایمنی بدن ما در پاسخ به گلوتن فعال شده و به اشتباه باعث آسیب روده کوچک می گردد. بنابراین مصرف خوراکی های حاوی این مواد، با تحریک سیستم ایمنی، باعث از بین رفتن پرزهای روده باریک و کاهش سطح جذب می گردد.

جذب مواد مغذی در پرزهای روده کوچک اتفاق می افتد، به همین خاطر آسیب این پرزها، سبب اختلال جذب مواد مغذی و عوارض جدی ناشی از آن خواهد داشت.

علائم بیماری سلیاک کدامند؟

ممکن است علائم بیماری سلیاک در افراد مختلف متفاوت باشد. شایع ترین علائم سلیاک عبارتند از:

- دل درد

- نفخ

- احساس سیری و عدم تمایل به مصرف غذا

- از دست دادن اشتها

- کاهش وزن

- اسهال

- یبوست

- کم خونی فقر آهن

- پوکی استخوان (کاهش تراکم استخوانی یا استئوپروز) و نرمی استخوان (استئومالاسی)

- بثورات پوستی به همراه خارش

- سردرد

- خستگی

- آفت های دهانی

- درد مفاصل

- اختلالات سیستم عصبی

- ضعف و بی حسی در پاها

- قاعدگی نامنظم

علاوه بر موارد گفته شد، بعضی علائم بیشتر در بچه ها دیده می گردد، از جمله:

با دلیل، علائم و درمان بیماری سلیاک آشنا شوید

- اختلال در روند رشد

- آسیب دندن ها

- تحریک پذیری

- کوتاهی قد

- تاخیر در بلوغ

دلیل بیماری سلیاک چیست؟

هنوز دلیل دقیق بیماری سلیاک معین نیست. به نظر می رسد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی سبب بروز این اختلال باشد.

عوامل محیطی

تصور بر این است که ابتلا به بعضی عفونت های ویروسی در اوایل کودکی احتمال ابتلا به سلیاک را افزایش می دهد. بعلاوه شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مواجهه با گلوتن قبل از 3 ماهگی نیز، این احتمال را بالا می برد.

سلیاک غیرواکنشی چیست؟

در بعضی از افراد مبتلا به بیماری سلیاک، با وجود رژیم غذایی بدون گلوتن علائم برطرف نمی شوند یا ممکن است پس از مدتی مجددا ظاهر شوند. به این بیماری غیرواکنشی گفته می گردد. در صورت داشتن علائم مداوم، باید ضمن رعایت رژیم فاقد گلوتن، به پزشک مراجعه گردد.

سلیاک مقاوم چیست؟

بیماری سلیاک مقاوم یک عارضه بسیار نادر بیماری سلیاک است که با افزایش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان همراه است. سلیاک مقاوم 3 تا 4درصد از افراد مبتلا به بیماری سلیاک را تحت تأثیر قرار می دهد.

در این افراد علاوه بر رژیم غذایی بدون گلوتن، ممکن است پزشک داروهایی مانند استروئیدها، داروهای سرکوب نماینده سیستم ایمنی، شیمی درمانی یا ترکیبی از آنها را تجویز نماید.

چه افرادی در معرض ابتلا به بیماری سلیاک هستند؟

این موارد احتمال ابتلا به سلیاک را افزایش می دهند:

- ابتلای بستگان درجه یک به سلیاک

- ابتلا به سندرم داون

- ابتلا به دیابت نوع یک

- ابتلا به سایر بیماری های خودایمنی

از این رو پزشکان توصیه می نمایند، در صورت داشتن هر یک از موارد گفته شده، کودک از نظر ابتلا به سلیاک نیز مورد آنالیز قرار گیرد.

تفاوت بین حساسیت به گلوتن و بیماری سلیاک چیست؟

با دلیل، علائم و درمان بیماری سلیاک آشنا شوید

حساسیت به گلوتن و بیماری سلیاک هر دو علائم مشابهی ایجاد می نمایند، اما از نظر مکانیسم ایجاد بیماری متفاوت هستند.

عدم تحمل گلوتن، که به عنوان حساسیت به گلوتن غیرسلیاکی نیز شناخته می گردد، علائمی مشابه بیماری سلیاک ایجاد می نماید. اگرچه هر دو اختلال باعث می شوند بدن به گلوتن واکنش منفی نشان بدهد، اما مدت این واکنش و پیامدهای ناشی از آن فرق دارد. مصرف گلوتن در افراد مبتلا به عدم تحمل گلوتن سبب عوارض گوارشی کوتاه مدت می گردد. علاوه بر این برخلاف بیماری سلیاک، عدم تحمل گلوتن معمولاً آسیب طولانی مدت به بدن وارد نمی نماید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

بیماری سلیاک می تواند در بچه ها در هر سنی ایجاد گردد. اگر کودکی علائم زیر را داشت، باید به پزشک مراجعه گردد:

- اسهالی که چندین هفته طول بکشد

- یبوست دائمی

- دندان های قهوه ای یا زرد با حفره یا شیار در آنها

- وزن بسیار کم یا جُثه بسیار ریز

- تاخیر در روند بلوغ

- سابقه ابتلای اعضای خانواده به بیماری سلیاک

تشخیص بیماری سلیاک

چندین آزمایش برای تشخیص بیماری سلیاک وجود دارد. باید رژیم غذایی طی روند انجام آزمایش، حاوی گلوتن باشد، زیرا رژیم غذایی بدون گلوتن قبل از تکمیل آزمایش ها می تواند باعث نادرست بودن نتایج آن ها گردد.

آزمایش خون: این آزمایش می تواند نشان دهد که آیا سطح آنتی بادی های آسیب رسان به مخاط روده کوچک افزایش یافته است. سطح این آنتی بادی ها معمولاً در افراد مبتلا (تا زمانی که رژیم غذایی آنها حاوی گلوتن باشد) بالا است. اما در سایر افراد تقریباً هرگز سطح این آنتی بادی ها افزایش نمی یابد. اگر آزمایش آنتی بادی مثبت باشد، معمولا برای تایید تشخیص بیماری سلیاک نمونه برداری از روده کوچک توصیه می گردد.

بیوپسی روده کوچک: اگر آزمایش خون سطوح بالایی از آنتی بادی های آسیب رسان به روده باریک را نشان دهد، تشخیص معمولاً باید با گرفتن نمونه از پوشش روده کوچک تأیید گردد. نمونه برداری طی فرایند آندوسکوپی صورت می گیرد. در این روش یک لوله انعطاف پذیر باریک که در انتهای آن یک دوربین کوچک وجود دارد، به وسیله دهان وارد دستگاه گوارش می گردد. دوربین به پزشک اجازه می دهد تا قسمت بالایی دستگاه گوارش را ببیند و از سطح روده کوچک نمونه برداری کند.

درمان بیماری سلیاک

داشتن رژیم غذایی بدون گلوتن برای همه افراد با تشخیص تایید شده بیماری سلیاک توصیه می گردد.

معمولاً رژیم فاقد گلوتن ضمن بهبودی علائم، به روده کوچک اجازه می دهد تا ترمیم گردد و از هر گونه عارضه طولانی مدتی که ممکن است در اثر ابتلا به بیماری سلیاک ایجاد گردد، جلوگیری می نماید.

اگر به دلیل بیماری دچار سوءتغذیه شده باشیم، ممکن است پزشک برای مدتی مصرف مکمل های غذایی برای جبران کمبودهای تغذیه ای را تجویز کند.

در اغلب افراد مبتلا به سلیاک بعد از حذف خوراکی های حاوی گلوتن، علائم در عرض چند هفته آغاز به فروکش می نمایند. هرچند حدود 30 درصد از افراد ممکن است همچنان درجات مختلفی از علائم را به صورت مداوم داشته باشند. شایع ترین دلیل عدم بهبودی، مصرف ناآگاهانه خوراکی های حاوی گلوتن است.

سایر شرایطی که سبب تداوم علائم بیماری می گردد، عبارتند از:

- التهاب روده باریک به دلیلی غیر از سلیاک

- رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک

- عدم تحمل لاکتوز

- اختلال عملکرد روده

- عفونت انگلی

- برطرف آهسته التهاب روده کوچک بعد از حذف گلوتن

رژیم غذایی مناسب برای مبتلایان به سلیاک

با دلیل، علائم و درمان بیماری سلیاک آشنا شوید

رژیم غذایی مناسب برای مبتلایان به سلیاک، فاقد گلوتن است. بسیاری از غذاها مانند نان، ماکارونی، پیتزا و غلات حاوی گلوتن هستند. برای آغاز، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنیم. آن ها می توانند در موارد زیر به ما یاری نمایند:

- آموزش این که مصرف کدام غذاها بی خطر است و از کدام غذاها باید اجتناب کنیم

- داشتن یک رژیم غذایی مناسب و برنامه ریزی وعده های غذایی متعادل

- دستور تهیه غذاهای بدون گلوتن

- یافتن خوراکی های جایگزین بدون گلوتن برای غذاهای مورد علاقه

یادگیری نحوه مدیریت یک رژیم غذایی فاقدگلوتن، به خصوص در ابتدا، می تواند چالش برانگیز باشد. اما معمولا با تمرین و به مرور زمان این کار آسان تر می گردد.

عوارض بیماری سلیاک

عوارض بیماری سلیاک تنها در صورت تداوم مصرف گلوتن و یا عدم تشخیص بیماری، رخ می دهد. این عوارض عبارتند از:

- ضعیف شدن استخوان ها (پوکی استخوان)

- کم خونی فقر آهن

- کمبود ویتامین B12 و کم خونی ناشی از کمبود فولات

عوارض با شیوع کمتر شامل بعضی از انواع سرطان ها، مانند سرطان روده و لنفوم است.

پیشگیری از ابتلا به سلیاک

در حال حاضر راه چاره خاصی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری سلیاک شناخته نشده است، اما با رعایت رژیم غذایی فاقد گلوتن و مراجعه منظم به پزشک، می توان علائم این بیماری را کنترل و از پیشرفت آن جلوگیری نمود.